19 พฤษภาคม 2552 

เพื่อนผมหลายคนชอบบ่นว่าการที่คนไทยแตกสามัคคี มีความเห็นแตกต่างกัน ไม่ยอมลดราวาศอกให้กัน ทำให้ประเทศชาติหยุดชะงัก ไม่สามารถเจริญเติบโตได้เหมือนประเทศอื่นๆ 

ผมก็เลยนึกถึงสหรัฐอเมริกา เพราะนี่ก็เป็นอีกประเทศหนึ่งที่มีความแตกต่างหลากหลายสูง มาจากชนชาติเผ่าพันธุ์ร้อยพ่อพันแม่ ส่วนทางด้านความคิดก็แตกสามัคคีกันอย่างมาก ถึงกับแบ่งเป็น red states, blue states = รัฐแดง รัฐน้ำเงิน แต่แปลกที่ไม่เคยมีการฉีกรัฐธรรมนูญ ถึงแม้ผลการเลือกตั้งอาจไม่เป็นที่พอใจ แต่ก็เคยมีใครคิดลุกขึ้นมาล้มกระดานเริ่มจากศูนย์ใหม่ 

เหตุผลหนึ่งที่ทุกคนยังพอใจที่จะเล่นภายใต้กฎกติกาชุดเดียวกันคงเป็นเพราะเห็นว่ากฎกติกายังเป็นธรรมอยู่ ยังเปิดโอกาสให้ทุกคนสามารถถีบตัวจากคนธรรมดากลายเป็นเศรษฐีได้ ไม่มีการกดขี่อย่างเป็นระบบ ดังนั้นเรื่อง class = ชนชั้น จึงไม่เป็นปัญหาเท่าไร (แต่เรื่องอื่นเป็น ซึ่งเราจะดูในตอนหน้า) 

แต่ถึงกระนั้นประเทศที่เน้นเรื่องความเท่าเทียมมากขนาดนี้ย่อมมีความรู้สึกที่อ่อนไหวมากเกี่ยวกับชนชั้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องของการดูถูกสถานะสังคม 

เช่นสมมุติว่าคุณไปร้านอาหาร เวลาคุณต้องการจะเรียกคนเสิร์ฟ ถ้าเป็นประเทศอังกฤษก็อาจเรียกว่า Waiter = บริกร หรือถ้าเป็นฝรั่งเศสก็อาจเรียกว่า Garçon = บ๋อย (garçon ภาษาฝรั่งเศสแปลว่า เด็กผู้ชาย) แต่ที่อเมริกาจะหลีกเลี่ยงการเรียกตามตำแหน่งตรงๆ เพราะเกรงใจที่จะระบุถึงฐานะต่ำต้อยของเขา จึงนิยมพูดว่า Excuse me. = ขอโทษ มากกว่า 

ถ้าเป็นเมืองไทยก็แน่นอน “น้อง” หรือถ้าคนสั่งเป็นเด็กกว่าก็ “พี่ครับ” “พี่คะ” ซึ่งการนับญาติแบบนี้ก็ทำไม่ได้ในอังกฤษหรืออเมริกาเหมือนกัน เพราะฝรั่งไม่มีธรรมเนียมในการนับญาติกับคนแปลกหน้า  

นอกจากนั้นแต่ละคนยังมองการนับญาติไม่เหมือนกันอีก บางคนอาจไม่ชอบเพราะมองว่าเป็นการตีสนิท (ถ้าเราเรียกเขาว่าพี่) หรือดูถูกสถานะที่ต่ำต้อยกว่าของเขา (คำว่า Boy สมัยก่อนเป็นคำที่คนขาวใช้เรียกคนดำ ไม่ว่าคนดำจะอายุมากกว่าแค่ไหน ปัจจุบันคำนี้จึงกลายเป็นคำที่ห้ามใช้เรียกคนที่สถานะต่ำกว่า) 

ถ้าเราเรียกคนแปลกหน้าว่า Gramps หรือแม้แต่ Grandpa นั่นก็อาจถูกมองว่าเป็นการดูถูกอายุของเขา ไม่ให้เกียรติกัน (คล้ายๆ กับเรียกเขาว่า “ลุง” นั่นแหละครับ) 

ถ้าคุณต้องการจะเรียกชายที่อายุมากกว่า ไม่ว่าเขาจะมีฐานะต่ำต้อยกว่าหรือไม่ ก็ควรเรียกเขาว่า Sir (เซอร์) และถ้าเป็นหญิงอายุมากกว่าก็ควรเรียกเขาว่า Ma’am (แมม) แต่ถ้าเขาเป็นหญิงสาวก็อาจเรียกว่า Miss (มิส) ได้ ไม่ต้องพยายามเรียกเป็นพี่หรือป้าหรือน้อง 

แต่ถ้าเขาดูอายุมากหน่อยและคุณไปเรียกเขาว่า Miss ก็คงไม่เป็นไร เพราะเขาอาจแอบดีใจที่มีคนมองเขาว่าเป็นหญิงสาวอยู่